قرآن مجید در تعالیم خود، مسلمانان را «امت وسط» و به عنوان «امت نمونه»
معرفی میکند و در مقام برتری اسلام اعلام می دارد : «کسی که دینی غیر از اسلام را انتخاب کند مورد قبول واقع نخواهد شد».(۲) اما، با توجه به اینکه بخاطر آزادی عقیده و عدم اجبار دین، خواه ناخواه در جامعه اسلامی ممکن است افرادی، به طور مستقل و به دور از هرگونه کشمکش، با معتقدات دیگری زندگی کنند که در این صورت، راهی جز همزیستی با آنان باقی نمی ماند. در این خصوص، اسلام نسبت به اهل کتاب و دیگر نامسلمانان، در مقام همزیستی، مواضع متفاوتی را اتخاذ نموده است:
ا- اهل کتاب یهودی، نصرانی، صابئی و زرتشتی، بخاطر ایمان به خدا روز قیامت و عمل صالح، همانند مسلمانان نزد خدا مأجورند و ترس و خوفی بر آنان روا نیست(۳) و در روز قیامت حساب آنان از مشرکین جداست. (۴) با این منزلت نسبی که متوجه گروه های مذکور است، زمینه همزیستی مسالمت آمیز بین آنان و مسلمانان فراهم می شود. مقدمه این همزیستی پیمانی است که میان حکومت اسلامی و پیروان اهل کتاب در جامعه اسلامی منعقد می گردد و آنان پس از انعقاد قرارداد ذمه» تحت عنوان
اهل الذمه» از امنیت، آسایش و استقلال و حتی امکان داشتن ارتباط دوستانه و خویشاوندی با مسلمانان برخوردارند.(۵)
۲- دیگر غیر مسلمانان (مشرکین و غیر اهل کتاب) هرچند که خداوند، در خطاب به مسلمين، دوستی با آنان را نهی می کند، (۶) اما چه بسا ممکن است در محیط پر عطوفت اسلامی با یکدیگر مأنوس شوند و بین آنان و مسلمین مودت ایجاد گردد.(۷) به همین جهت، چنانچه آنان در عین کفر و شرک با مسلمين سر جنگ نداشته باشند، در مقام همزیستی مسالمت آمیز، نه تنها اظهار محبت و رفتار توأم با قسط و عدل با آنان منعی ندارد، بلکه احسان به چنین کاری عین عدالت است و خداوند عادلان را دوست می دارد. این تعلیم اسلامی یک اصل کلی است که تکلیف جامعه اسلامی را با غیرمسلمانان بی آزار مشخص می کند و مسلمین می توانند با این گونه كار، تا آن حد که موجب سلطه شان بر جامعه اسلامی نگردد، رابطه دوستانه برقرار کنند.
۱- در مورد شاخصهای امت وسط رک: سید محمد هاشمی: حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج ۱، ش ۸۵، صص ۱۴۰-۱۴۱. ٢- ومن يبتغ غيرالاسلام دينا فلن يقبل منه و هو في الأخيرة من الخاسرین (آل عمران / ۸۵). 3 – إن الذين آمنوا والذين هادوا والنصارى والصابئين من آمن بالله واليوم الآخر و عمل صالحا فلهم أجرهم عند ربهم و لأ خون عليهم ولا هم يحزنون (بقره / ۶۲). همچنین شبيه آن در سوره مائده / ۶۵. ۴- إن الذين آمنوا والذين هادوا والصابئين والنصارى والمجوس والذين أشركوا إن الله يفصل بينهم يوم القيامة إلى الله على تل شي شهيد (حج / ۱۷). ه . در مورد حقوق اهل کتاب در جامعه اسلامی رک: سید محمد هاشمی: حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج ۱، ش ۱۱۷، صص ۱۷۷ -۱۸۱ – يا أيها الذين آمنوا لا تجدوا عدوی و عدوكم أولياء (ممتحنه / ۱). . – في الله أن يجفل تنگم و بين الذين عاديتم منهم تو، والله ندپڑ والله غفور رحيم (ممتحنه / ۷).
دیدگاهتان را بنویسید