از آنجا که ارتباط مذهب با انسان امری قلبی و یا احساسی می باشد، از گذشته های دور تا کنون «عقیده» به عنوان امری وجدانی و مرتبط با «مذهب» همواره مورد توجه بوده، «آزادی عقیده مذهبی» بیشتر متبادر به ذهن می شده است. اما بخاطر توسعه فکری جامعه بشری و گسترده شدن اندیشه حقوق طبیعی و اصالت انسان به طور مستقل از مفاهیم دینی، موضوع آزادی عقیده در جلوه های مختلف سیاسی، اجتماعی و اخلاقی و کثرت گرایی اندیشه، از رنسانس به بعد، بیش از پیش مطرح می شود.
بدین خاطر، در منشور بین المللی حقوق بشر و قوانین اساسی کشورها بر آزادی عقیده و فکر، در کنار آزادی ایمان مذهبی، به عنوان حق طبیعی انسان ها تأکید می شود.
با این فرض،، علاوه بر آزادی دینی و مذهبی که در بالا مورد بررسی قرار گرفت، موضوع آزادی عقیده و فکر در جلوه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در نظام جمهوری اسلامی ایران نیز قابل بررسی است.|
در این خصوص، با استناد به قسمتی از اصل بیست و سوم که مقرر می دارد 😐 هیچکس را نمی توان به صرف داشتن عقیده مورد مؤاخذه قرار داد» چنین به نظر می رسد که صرف داشتن عقیده و مرام، با هر عنوانی، آزاد باشد.
از طرف دیگر، چون نظام سیاسی کشور ما «جمهوری اسلامی» می باشد، بخاطر کثرت گرایی» و «تعدد و تنوع اندیشه» که لازمه دموکراسی و جمهوریت است، این آزادی معمولا به صورت احزاب و گروه های سیاسی که افراد همفکر را در خود جای می دهند، متظاهر می شود.
اصل بیست و ششم قانون اساسی که جمعیت ها، انجمن ها و احزاب را به رسمیت شناخته، مؤید این مطلب به نظر می رسد؛ همچنانکه ماده ۱ و تبصره ماده ۶ قانون فعالیت احزاب مصوب ۱۳۶۰
/ ۶ / ۷ ، با اشاره به اصطلاح «مرامنامه»(۱) که مؤید فکر و اندیشه مشخص و مدونی می باشد، به آزادی عقیده سیاسی اعتراف نموده است. این موضوع تحت عناوین «آزادی خدادادی» و «آزادی تکوینی» حتى «با مرام کمونیستی» در مذاکرات خبرگان مجلس بررسی قانون اساسی مورد تأکید قرار گرفته است. (۲)
۱- «مرامنامه مشتق از «مرام» و «مرام سیاسی» به معنای «مسلک سیاسی» می باشد که در آن انسان خود را مقید به اندیشه مشخصی میکند. (رک: دکتر محمد معین، فرهنگ فارسی، ج ۳، ص ۳۹۸۶). ۲. صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، انتشارات مجلس شورای اسلامی، ۱۳۶۴، ج ۱، صص ۶۷۸-۶۷۹. ۳- اصل بیست و چهارم قانون اساسی
دیدگاهتان را بنویسید